با توجه به اهمیت موضوع، در میزگردی با حضور دکتر منصوره کریمزاده، روانشناس تربیتی و رئیس گروه آموزشهای پیشدبستانی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دکتر رخساره فضلی، روانشناس تربیتی و مدیرکل دفتر آموزشهای پیشدبستانی آموزش و پرورش، دکتر مریم خاکرنگین، مددکار اجتماعی و رئیس گروه رشد و تکامل کودکان دفتر امور کودکان سازمان بهزیستی و محمود سلطانی، پژوهشگر حوزه کودک، موضوع آموزشهای پیش از دبستان، چرایی اهمیت آن، نوع نگاه خانوادهها و سیاستگذاران به این موضوع و شکل صحیح این آموزشها در مهدهای کودک و مراکز پیشدبستانی و کاستیهای موجود را مورد بحث قرار دادیم که از نظر خوانندگان گرامی میگذرد. هرگونه کمبود یا اشتباه در شکل آموزش و تربیت کودکان در این سنین میتواند اشکالات گاه جبرانناپذیری در زندگی آینده آنان ایجاد کند. به اذعان کارشناسان پس از آگاهی والدین از اهمیت این دوران، باید به دنبال آموزشهایی بود که با رویکرد تشویقی، فعالیتهای تلفیقی و انعطافپذیر و متناسب با توانایی، نیازها و علایق فطری کودکان و توجه به رشد همهجانبه کودک از لحاظ جسمانی، عاطفی، ذهنی، اجتماعی، هنری و بهداشتی، زمینه رشد صحیح او را فراهم کند.
روزنامه اطلاعات: خانم دکتر کریمزاده، یکی از دلایل وجود مراکز آموزشی پیش از دبستان، شکلگیری رشد اجتماعی، جسمانی، شناختی و عاطفی کودکان در ارتباط با همسالان آنان در محیط خارج از خانه است. محیط خانواده چقدر پاسخگوی رشد کودکان در زمینههای گفته شده است و از چه سنی باید کودکان تحت تعلیم این آموزشها قرار گیرند؟
دکتر کریمزاده: قبل از هرچیز باید ببینیم دوره پیش از دبستان چرا مهم است و باید به آن توجه شود. در دنیا از 3سال اول زندگی تحت عنوان «هزار روز طلایی» یاد میشود و در 6 سال اول تقریباً ساختار مغز شکل میگیرد و به دلیل تجربههایی که کودکان در جنبههای مختلف شناختی، زبانی و اجتماعی پیدا میکنند بسیارحائز اهمیت است؛ طوری که تقریباً 90 درصد رشد در همه زمینهها در 6 سال اول شکل میگیرد.کسب مهارتهای اجتماعی، مهارتهای اخلاقی، توانایی حل مسأله، مسئولیتپذیری، آشنایی با ارزشها و آداب و رسوم، احترام به خانواده نیز در این 6 سال باید محقق شود.
در مورد رشد هیجانی هم اگر کودکان در همان چند سال اول شناخت هیجانات و مدیریت آنها را یاد نگیرند، کار در آینده حتما سختتر میشود. به لحاظ پیشرفت تحصیلی نیز این دوره، مهم است. البته بنا به دلایلی برخی پژوهشها در ایران نشان میدهند که پیشرفت تحصیلی معناداری در ایران در این دوره اتفاق نمیافتد که این موضوع هم باید آسیبشناسی شود، هرچند در همین پژوهشها در خصوص جنبههای رشد اجتماعی تفاوت معناداری بین کودکانی که دوره پیشدبستانی را گذراندهاند با کودکانی که از این آموزشها محروم بودهاند، وجود دارد.
از سوی دیگر، در بسیاری از خانوادهها، مادران شاغل هستند و شاید فرصت کمتری داشته باشند که نیازهای رشدی فرزندانشان را تأمین کنند. آموزشهای پیش از دبستان میتواند این فرصت را فراهم کند، حتی اصلاً اشکالی ندارد که مادرانی که شاغل نیستند نیز روزهایی را به خودشان و همسرشان اختصاص دهند و فرزندانشان را در یک شرایط مراقبتی و آموزشی خوب به مهدکودکها بسپارند.
اما در ارتباط با پرسش شما، قطعاً خانواده میتواند بسترساز رشد کودک باشد، اما نمیتواند تمامی نیازهای رشدی آنان را تأمین کند. در حال حاضر میانگین تعداد فرزندان در خانوادهها حدود1.3 است. این نشان میدهد خانواده، آن فضای تعاملی و ارتباطی لازم را نمیتواند برای بچه تأمین کند. از سوی دیگر مسأله فرزندسالاری هم میتواند آسیبزا باشد. ارضای بیحد و حصر و بیقید و شرط نیازهای کودکان بهویژه که سن ازدواج بالا رفته و والدین از نظر مالی تقریباً تأمین هستند، بر این موضوع تأثیر دارد. ضمن آنکه در بسیاری مواقع کودکان امروز فرصت تجربهکردن موضوعاتی مانند اینکه همه شبیه هم فکر نمیکنند را ندارند. به دلیل آنکه در قدیم خانوادهها با هم تعاملات بیشتری داشتند و البته خود والدین هم به اندازه امروز درگیر فضای مجازی نبودند و تعاملات لازم برای تجربه این موضوعات وجود داشت.
نکته دیگر آنکه، الگوهای تربیتی هم تغییر یافتهاند. الآن بسیاری از خانوادهها به دلیل فرزندسالاری با اقتدار لازم با بچهها برخورد نمیکنند.
پس با عواملی که برشمردیم، خانواده نمیتواند تمامی نیازهای رشدی کودکان را تأمین کند.
جهت اطلاع بیشتر در وب سایت اختصاصی روزنامه اطلاعات اینجا کلیک کنید.